William Crapo „Billy” Durant część 2

29 stycznia 2013

Ponowne wejście Williama Duranta do GM w roli prezesa korporacji musiało zmienić politykę firmy. Okres zachowawczego zarządzania syndykatu banków nie przystawał do wrodzonych ambicji Billa. Nadal bezgranicznie wierzył, że przyszłość przemysłu motoryzacyjnego jest wielce obiecująca i rozwój musi się opierać na nieograniczonej ekspansji. CCo prawda wyciągnął wnioski z lat 1908–1910 i był świadomy, że zarządzanie tak wielkim przedsięwzięciem wymaga nie tylko kapitału, ale i struktur organizacyjnych. Był świadom utraty ważnych współpracowników, m.in. Charlesa W. Nasha. Znali się ponad dwadzieścia lat, jeszcze z czasów Durant-DortCarriage Company. C.W. Nash administrował zakładami Buicka od 1908 roku, a w okresie zarządu banków był prezesem GM (1912–1916). Po ponownym wejściu do GM Duranta zrezygnował ze stanowiska i zdecydował się na utworzenie własnej firmy Nash Motors Company. Drugą poważną stratą był Walter Chrysler. Początkowo pełnił funkcję szefa produkcji w Buicku. Wykazał się jako zdolny organizator, zmniejszając koszty produkcji poprzez aktywność na polu jakości. Od 1912 roku pełnił funkcję dyrektora generalnego w Buicku. Doszło do poważnego konfliktu między W. Durantem a W. Chryslerem na temat dalszego rozwoju GM i w atmosferze awantury, trzaskając drzwiami, Chrysler porzucił Duranta. Ostatecznie założył własną firmę na bazie Maxwel Motor Company. Dotkliwą stratą było odejście założyciela Cadillaca i jego dyrektora generalnego Henry'ego Lelanda. Leland jako doświadczony inżynier chciał produkować silniki lotnicze na potrzeby armii, niestety Durant zablokował tę propozycję na komitecie wykonawczym. Po tak prestiżowej porażce podał się do dymisji. Durant odzyskał swoje ukochane GM, ale zabrakło czołowych ludzi do zarządzania zakładami produkcyjnymi. Zmienił się akcjonariat. Znacząca rola przypadła du Pont Company. Jej zaangażowanie datuje się na rok 1914, kiedy to Pierre S. du Pont kupił dwa tysiące akcji General Motors jako prywatną inwestycję. W czasie przesilenia z bostońskimi bankami Pierre du Pont objął funkcję przewodniczącego Rady Nadzorczej General Motors Company. Podjęcie konkurencji z Fordem wymagało kapitału i sprawnych managerów. Wiliam Durant zawarł pakt z grupą du Pont. W grudniu 1917 roku za kwotę 25 milionów dolarów du Pont Company objęło prawie 25% akcji korporacji.Zaangażowanie kapitałowe wzrosło do 49 milionów dolarów w 1919 roku, co oznaczało kontrolę nad 29% akcji. Sprawy finansowe Durant oddał w zarząd ludzi powiązanych z rodziną du Pont. Przewodniczącym komitetu finansowego został J.J. Raskom, osobisty doradca finansowy Pierre'a du Pont. Działalność operacyjna pozostała w kompetencji Williama Duranta jako przewodniczącego komitetu wykonawczego. To zdecydowało, że firma chemiczna zainteresowała się nową gałęzią przemysłu. Owszem, już znaczącego, ale jeszcze uważanego za ryzykowną inwestycję, czego dowodem były powszechne bankructwa innych wytwórców aut. Zakończenie I wojny światowej spowodowało utratę intratnych zamówień na proch strzelniczy, a dotychczasowe zyski należało zainwestować. J.J. Raskom sugerował wejście w branżę motoryzacyjną z uwagi na ceny akcji sprzedawane po cenie nominalnej, możliwość zarządzania organizacyjnego i kontrolę nad finansami, wysoką prognozę zysków, zabezpieczenie kooperacyjne dla produktów du Pont. Mając tak ważnego udziałowca, który również odpowiadał za zarządzanie korporacją, William Durant powrócił do sprawdzonej polityki ekspansji i niezrównoważonego rozwoju. Zakupy nowych firm i programy rozbudowy rozpoczęły się na nowo. Zdolności produkcyjne fabryk w ciągu dwóch lat zwiększyły się dwukrotnie – z 223 tys. sztuk w 1918 roku przy sprzedaży 205 tys. szt., a w 1920 roku to już 400 tys. przy sprzedaży 393 tys. aut. Skala inwestycji w produkcję jest widoczna w roku 1922, kiedy to moce produkcyjne są zwiększone do 750 tys. samochodów. Te środki były gwarantowane poprzez emisję nowych akcji i obligacje. Zaangażowanie kapitałowe w latach 1918–1920 wzrosło do ponad 300 milionów dolarów. Część inwestycji była bardzo udana. Pozyskano znaczącego producenta nadwozi, firmę Fisher Body, wykupując w niej 60% udziałów. Bracia Fisher rozpoczęli współpracę z Cadillakiem i Buickiem już w 1908 roku. Byli głównymi dostawcami nadwozi do wielu firm z branży, między innymi dla Forda, Studebakera.W 1913 roku zdolności produkcyjne sięgały 100 tys. sztuk. Specjalizowali się w produkcji zamkniętych nadwozi. Opracowali wielkoseryjną produkcję ram drewnianych z wymiennymi częściami, wykorzystując innowacyjne techniki łączenia drewna dzięki zaprojektowanym specjalnie narzędziom. W 1918 roku w skład GM weszła spółka United Motors, producent części zamiennych, którą kierował Alfred Sloan. Nie wszystkie inwestycje były udane lub okazały się atrakcyjne, ale w długiej perspektywie inwestycyjnej przyniosły zyski. Czasami William Durant zaskakiwał swymi decyzjami. Podczas jednego z wyjazdów z własnej inicjatywy i na swoje nazwisko nabył firmę Guardian Frigerator Company, producenta lodówki bez lodu. Wychodził z założenia, że rząd USA będzie zainteresowany urządzeniami do długoterminowego przechowywania żywności. Ta inwestycja stała się podstawą do zbudowania potęgi producenta urządzeń gospodarstwa domowego firmy Firidaire. Po II wojnie światowej miała ona ponad 10 tys. punktów sprzedaży detalicznej i oferowała pełną gamę produktów, od żelazek po klimatyzatory domowe. W ofercie lodówek domowych kontrolowała 50% rynku detalicznego. To GM zawdzięczamy rozpowszechnienie się pralek automatycznych (1947 rok) i zmywarek do naczyń (1955 rok). Ale były też bolesne porażki. W 1917 roku zakupiono zakłady Samson SieveGripTractor Company, a z biegiem czasu kilka innych firm z branży rolniczej łącząc je w Samson Tractor. Ostatecznie w latach dwudziestych wycofano się z tej działalności ze stratami operacyjnymi ponad 17 milionów dolarów. Nie przewidywano jeszcze jednej okoliczności, że w gospodarce istnieje cykl koniunkturalny i dobra passa w biznesie nie trwa wiecznie. W 1920 roku przyszła recesja i zbyt duże nakłady inwestycyjne nie pracowały, zaś zapasy materiałów i wyrobów gotowych zachwiały płynnością finansową.Przy tak intensywnym rozwoju rozbudowano program sprzedaży obligacji. Na wiosnę 1919 roku zaplanowano emisję 6% obligacji na kwotę 50 milionów dolarów. Początkowo pozyskano 30 milionów, pozostałą kwotą rynek nie był zainteresowany. Wymyślono sprytną kombinację, oferując 7% obligacji. W 1920 roku zaproponowano właścicielom 6% obligacji, zakup 7% obligacji, po dwie na starą 6%, proponując płatność gotówką lub opcją w połowie starą obligacją, a w połowie gotówką. Ta alchemia finansowa nie przyniosła zamierzonych efektów i rynki finansowe odwróciły się od GM. William Durant w poczuciu dumy z korporacji rozpoczął rozpaczliwą walkę o utrzymanie kursu akcji. Zaciągał pożyczki pod zastaw własnych akcji lub osób zaprzyjaźnionych. W listopadzie 1920 roku nie był już w stanie prowadzić takiej gry. Firmy maklerskie żądały gotówki dla podtrzymania rachunków. Grupa du Pont, będąc świadoma zagrożenia dla swojej inwestycji, we współpracy z J.P. Morgan stworzyła syndykat, wykupując długi Duranta. Zorganizowano emisję nowych akcji objętych w całości przez grupę du Pont i pożyczkę w wysokości 20 milionów dolarów zabezpieczoną na akcjach. Ostatecznie środki niezbędne do zamknięcia wszelkich zobowiązań wyniosły ponad 60 milionów dolarów. Ceną za ratowanie własnej reputacji i uchronienie od bankructwa była rezygnacja Williama Duranta z prezesury GM. Naturalnym następcą został Pierre du Pont, przedstawiciel głównego udziałowca. Karta obecności założyciela korporacji zamknęła się w 1921 roku, kiedy rozliczył się z syndykatem, pozostając właścicielem 230 tys. akcji o wartości prawie 3 milionów dolarów. Jak pisze w swoich pamiętnikach Alfred Sloan, zachowanie duPontów i Morganów było wspaniałomyślne i wypływające z szacunku dla Duranta za jego zaangażowanie w tworzenie GM i wolę współpracy dla ratowania korporacji bez względu na osobiste straty. W długofalowej ocenie inwestycji działania Duranta i jego bezgraniczna wiara dla rozwoju przemysłu motoryzacyjnego pokazuje, ile warte stały się te akcje, które pozostały w jego posiadaniu, gdyby je utrzymał w dniu swojej śmierci 10 marca 1947 roku. Ich wartość z uwzględnieniem dywidend wynosiłaby ponad 27 milionów dolarów.W szczytowym okresie grupa du Pont kontrolowała ponad 30% akcji GM. Na marginesie tych wydarzeń warto opisać okoliczności wyjścia kapitałowego du Pont Company z GM. W 1949 roku rząd USA, na podstawie przepisów ustawy antymonopolowej Clayton AntitrustAct, oskarżył du Pont Company i GM, że działając w zmowie i w celu zmonopolizowania rynku dostaw dla swoich wyrobów du Pont Company nabył akcje GM. Uznano, że nabycie akcji było nielegalne i doprowadziło do ograniczenia swobody handlu. Integracja pionowa poprzez zależność kapitałową wpływa na zachowania rynkowe. Efektem tych działań może być monopolizacja dostaw dla odbiorców i ograniczenie wolnej konkurencji. Zniechęci to do wejścia na rynek danych produktów kooperacyjnych nowe podmioty co zagraża konkurencyjności cen produktów finalnych i może wpłynąć na ceny detaliczne. Sprawa oparła się o Sąd Najwyższy, który przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez sąd niższej instancji . W swoim orzeczeniu podkreślił, że „...wszyscy zainteresowani, zajmujący wysokie stanowiska w obu firmach, postępowali w sposób honorowy i godziwy, w uczciwym przekonaniu, że ich działania miały na celu dobro ich firm i bez zamiaru wyrządzenia komukolwiek szkody, w tym konkurentom du Ponta". Ostatecznie uznano, że złamano przepisy ustawy, i w 1957 roku zobowiązano du Pont Company do sprzedaży akcji GM. Do 1961 roku zaangażowanie kapitałowe du Pont zakończyło się w GM. Wraz z wycofaniem się du Pont rezygnację z wysokich stanowisk w GM złożyli ludzie piastujący stanowiska równolegle w grupie du Pont Company. Wiliam DurantWilliam „Billy" Durant pozostawił dzieło swojego życia w rękach ludzi zdecydowanie bardziej odpowiedzialnych i zdeterminowanych na rozpoczęcie sanacji przedsiębiorstwa w oparciu o racjonalne metody administracyjne, z uwzględnieniem rachunku zysków i strat. Głównym architektem był Alfred Sloan, który przedstawił pierwszy program w dokumencie „Studium organizacji". Był on skierowany do Duranta w 1919 roku, ale nie znalazł w tym czasie uznania. Pierre du Pont zaakceptował jego główne założenia.Zaledwie w kilka miesięcy po wycofaniu się z GM William Durant po raz trzeci wszedł do biznesu motoryzacyjnego. Na wzór GM zorganizował nową firmę Durant Motor Company. Wykupił kilku niezależnych producentów i fabryki produkcyjne, tworząc marki Durant, Fint i Star. Aby poszerzyć swą ofertę o markę luksusową, nabył firmę Locomobile. Nie odegrał już znaczącej roli w przemyśle i nie był w stanie konkurować z głównymi tuzami rynku: GM, Fordem, Chryslerem, Nashem, Packardem. Jakość jego pojazdów była niekonkurencyjna, a stare nawyki i niechęć do racjonalnej administracji w obliczu kryzysu 1929 roku doprowadziły go do bankructwa w 1936 roku. W wieku 75 lat jeszcze raz podjął próbę zorganizowania dużego przedsięwzięcia biznesowego. Otworzył kręgielnie w mieście Flint, mając w planach stworzenie sieci 50 takich obiektów pod nazwą Recreation Center. W 1942 roku doznał udaru mózgu i zamieszkał w pensjonacie finansowanym przez General Motors z inicjatywy Alfreda Sloana. Zmarł 18 marca 1947 roku.